Pagina's

donderdag 23 februari 1995

De autonome mens

Geachte redactie van NRC,


Gerard de Vries, NRC 21 februari 1995, maakt de balans op van de ontwikkelingen in het denken over euthanasie en over hulp bij zelfmoord, waartussen het verschil steeds kleiner lijkt te worden. De liberalistische opvatting van de 'autonome mens' wint terrein. Een struisvogelpolitiek die de werkelijkheid onveranderd laat en geen antwoorden geeft. Waarom leven we eigenlijk? "Warum das Sein und nicht das nichts?" (Heidegger). Waarom het lijden en niet de dood? Ik wil slechts een voorbeeld geven. Victor Frankl, psychiater en niet-gelovige Jood hecht aan het lijden een unieke betekenis. In zijn boek 'De zin van het bestaan' schrijft hij, vanuit zijn eigen ervaringen in een Nazi-concentratiekamp: 'De mens bezit de merkwaardige eigenschap slechts te kunnen leven met een toekomstdoel voor ogen. Dit doel', de betekenis van ons bestaan, 'moet worden ontdekt'. Wanneer de mens ontdekt dat het lijden zijn lot is zal hij dat volgens Frankl moeten aanvaarden als zijn levenstaak. Zijn unieke kans schuilt dan in de wijze waarop hij zijn last weet te dragen. Als voorbeeld noemt Frankl het geval van een moeder, wier eerste zoon overleed en tweede ernstig verlamd raakte. Door wanhoop gedreven wilde zij zelfmoord plegen maar de poging mislukte. Frankl adviseerde haar daarna om zichzelf voor te stellen als tachtigjarige, terugkijkend op haar leven: ... een leven vol betekenis. Haar lijden uit liefde voor haar hulpbehoevende zoon gaf juist zin aan haar bestaan.


De individualisering in de maatschappij, een gebrek aan zinsbesef en de drang naar 'autonomie' doen de vraag naar euthanasie toenemen. We leven volgens Alain Finkelkraut, filosoof en cultuurcriticus, in een tijdperk van 'je-lekker-voelen'. Die toegeeflijkheid, dat zinnelijk genot ten koste van het geestelijke, is niet in staat de mens volledig te bevredigen. De mens wordt pas werkelijk mens, autonoom, als hij in staat is de eisen te aanvaarden die zijn menselijke waardigheid met zich meebrengen en hij de juiste oplossingen weet te vinden voor de problemen die het leven hem stelt.

woensdag 15 februari 1995

Weg piraten

Geachte redactie van Intermediair,


Het verhogen van de parkeerbelasting (Intermediair nr. 49) en van de accijns op brandstof lossen het file-probleem niet op. Het schept veeleer een onrechtvaardigheid. Uiteindelijk is het de consument die de rekening betaalt, en de persoon die door omstandigheden op de auto is aangewezen wordt dubbel gepakt.


Natuurlijk moeten we proberen oplossingen te zoeken voor een beter gebruik van het bestaande wegennet. Toch zullen er altijd files blijven omdat de oorzaak grotendeels aan de weggebruikers zelf ligt.


Wie zijn dan deze automobilisten?:
- de zenuwachtigen, die te snel optrekken en te snel remmen
- de vakkenvullers, die snel van de rechter rijstrook naar de linker schieten, en andersom
- de angstigen, die acuut remmen zonder afstand te bewaren en zonder eerst het gas los te laten
- de mobielen, die druk telefoneren met allerlei gebaren, zonder op het verkeer te letten
- de dromers, die autorijden alsof het elke dag vakantie is
- de ‘Engelsen’, die continu links blijven rijden terwijl de rechter rijstrook leeg is
- de onverantwoordelijken, die met dure lease-auto’s rijden als gekken
- de ego’s, die niemand laten voorgaan omdat je daardoor een paar seconden tijd verliest
- de snelle jongens, die pas op het laatste moment de afslag pakken
- de slakken, die 70 km/h rijden op de autosnelweg
- de liberalisten, die op de linker rijstrook doortrappen tot 160
- de zondagsrijders, die altijd 70 rijden, ongeacht of dat nu binnen of buiten de bebouwde kom is
- de slapers, die niet in de gaten hebben dat de file reeds voorbij is
- de genieters, die zich wel vermaken in de file
- de nieuwsgierigen, die kijken naar het ongeluk langs de weg of naar de maaiers
- de reuzen, die met hun vrachtwagen een ander inhalen omdat die net even langzamer de helling op gaat
Misschien hebben we allemaal wel enkele van bovengenoemde trekjes. Ik wel.

dinsdag 7 februari 1995

Over bevolking

Geachte redactie van NRC,


Als L. Smit op 7 februari enkele redelijke argumenten van andere lezers die de overbevolking uit de sfeer van een Malthusianisme willen halen, afdoet als een klerikalisme, mag getwijfeld worden aan zijn objectiviteit.


Overbevolking? Over welke bevolking spreken we? Ik herhaal wat ik iemand eens hoorde zeggen: 'Te veel mensen op aarde? Ik neem aan dat je het over jezelf hebt, ik voel mij niet teveel'. Misschien is Smit ook zo iemand die het milieuprobleem te lijf wil gaan, maar zelf niet een stapje terug wil doen in luxe en consumptie; die drugsgebruik en prostitutie accepteert totdat het zich verplaatst naar de straat waar hij woont.


Moed? Er is tegenwoordig juist moed voor nodig, zo blijkt weer uit de brief van Smit, om alternatieve oplossingen aan te dragen in plaats van het Amerikaanswesterse kolonialisme met het condoom.


Hans Weteringschans