Waarheid & oordeel

Geachte redactie van Intermediair,


Het is niet ongewoon dat het Intermediair een of twee weken later met een onderwerp komt dat al uitgebreid in de dagbladen is besproken. Je kunt dit vervelend vinden, maar het heeft als voordeel dat de auteur de tijd heeft om een wat diepgaandere analyse te geven. Zo brengt Dirk-Jan van Baar (9/4/93) een frisse gedachte naar voren. Wil je de katholieke kerk kunnen beoordelen, dan moet je tenminste inzicht hebben in de inhoud van haar leer. Pas als je, zou ik eraan toe willen voegen, de waarheden kent waar zij voor staat, kun je wellicht begrip opbrengen voor de waarden en normen die zij pretendeert. Van niet-begrijpen-willende buitenstaanders is dat misschien te veel gevraagd; wie een hond wil slaan vindt altijd wel een stok. Maar de 'insiders'?
Volgens Van Baar heerst er onder de katholieken in Nederland een spraakverwarring. Je mag gerust zeggen dat die verwarring in meer landen heerst. De zelfde begrippen worden nog wel gehanteerd, maar de inhoud is veranderd of in de vergetelheid geraakt. De nieuwe 'Catechismus van de Katholieke Kerk' is dan ook niet voor niets een bestseller geworden in de landen waar hij reeds verschenen is. Van Baar stelt ten onrechte dat het bij religieuze zaken niet gaat om de waarheid, maar om het geloof. Per definitie is geloof het aanvaarden van een waarheid op het gezag van iemand anders. Hoe groter dat gezag hoe betrouwbaarder de ontvangen kennis. Geloven komt niet alleen voor in de religie maar ook in bijv. de natuurkunde, met de kwantummechanica als 'openbaring' en Einstein en Planck als 'god'.
Terugkomend op het aftreden van Mgr. Bär, oftewel 'de affaire-Bär' onder welke naam het in de media een eigen leven is gaan leiden: Van Baar heeft zijn kans gemist. Tegenover de polemische berichtgeving in de dagbladen weet hij geen enkele officiële uitspraak van Kardinaal Simonis te plaatsen, noch enige persoonlijke verklaring van Bär te noemen. Maar misschien is het artikel daarvoor te snel verschenen.


Jan Ranzijn

De Bär is los

Geachte redactie van de Volkskrant,


Een bijzonder aardig artikel van Huub Evers over de uitlatingen van de media rond het aftreden van Mgr. Bär (23/3/93). Aardig ook dat hij de betrokkene de mogelijkheid biedt zichzelf tegen de beschuldigingen te verdedigen. Dat een journalist juiste gegevens dient te publiceren en niet onnodig grievend moet zijn, onderstreep ik helemaal. Maar wie is er geïnteresseerd in de ware toedracht van zaken? Voor een publiek dat toch al weinig opheeft met katholieke zaken ligt een 'complot-theorie' of, sinds Umberto Eco, een schending van het celibaat, meer voor de hand. Vooroordeel wordt verheven tot norm van het oordeel. Jammer. Jammer ook dat een van de voornaamste rechten van de mens vergeten is en iemands goede naam zo te grazen wordt gelegd. Kardinaal Simonis krijgt daarbij een evenredige veeg uit de pan.


Ik heb de naam van Umberto Eco genoemd, denkend aan zijn boek "De naam van de Roos". Een literaire fictie met een gefantaseerd kloosterleven in een setting die een slap aftreksel is van wat de Middeleeuwen werkelijk zijn geweest. Niet eens bedoeld om historisch te zijn maar dat toch als zodanig te boek staat. Niet alleen bood de KRO de verfilming als kerstfilm aan, er is mij ook een basisschool bekend, waar de film in de les geschiedenis werd getoond. Mèt een overhoring daarna. Tja, waar zouden die vooroordelen dan toch vandaan komen


Hans Weteringschans