De god van het Milieu

Geachte redactie van NRC,


Volgens de econoom Pauline van der Ven (NRC 9/9/1997) moet het maar eens afgelopen zijn met de groei van de bevolking. Haar ideeën lijken steeds extremer te worden.


Zo schaart zij zich, in een (kritiekloze) boekrecensie van Heilbroner's Kapitalisme in de 21e eeuw (Intermediair 49, 1993), achter de denkbeelden van Marx en Malthus. Dat verklaart wellicht iets van Van der Ven's omstreden stellingname. Marx loochent immers de geestelijke kant van de mens en reduceert het menselijke wezen tot een dialectische en materialistische massa. De ophemeling van de arbeidersklasse door het marxisme komt omdat de arbeider immers het dichtst bij de materie staat en door de productie zichzelf als het ware verwezenlijkt. Het Marxisme had niets op met het individu noch met de armen en behoeftigen in de maatschappij. De revolutie ('sla alles stuk') en de vernietiging van de gevestigde orde zouden spontaan tot de harmonie van een collectief-economische heilstaat moeten leiden. We weten inmiddels beter, de Marxistische religie heeft afgedaan.


De Engelse econoom Thomas Malthus voorspelde dat de wereld ten onder zou gaan door de uitputting van haar natuurlijke hulpbronnen. Om de armoede te bestrijden, zo beweerde hij, moet je zorgen dat armen niet worden geboren en als ze wel worden geboren dat je ze niet moet helpen omdat ze geen rechten (zouden) hebben.


Als reactie op Van der Ven's boekrecensie schreef ik in 1993 letterlijk: "Wie dit immorele en bovendien oneconomische idee wil koppelen aan milieubehoud zal de hele soort mens moeten laten uitsterven." In NRC Handelsblad komt Van der Ven dan ook tot die conclusie. 'Krimp of nulgroei is onverenigbaar met een markteconomie. Nulgroei of krimp van de bevolking' - zij noemt dat een van de variabelen in het milieubeleid - 'is wel een begaanbare weg naar schone groei, naar een schoner milieu'. Hiermee luidt zij het tijdperk in van een nieuwe cultus: de god van het Milieu heeft offers nodig, mensenoffers, anders zou de god van onze Maag - de Welvaart - wel eens boos kunnen worden.


China is wat haar betreft op de goede weg. De (dwangmatige) beperking van de bevolkingsgroei in China - met, naar nu blijkt, een geheel sociaal ontwrichtende werking - noemt zij hardhandig maar wel realistisch.


Van der Ven ziet die mensenoffers ook graag in Nederland - zij is dus wel consequent - en ziet voor minister De Boer de taak weggelegd om van overheidswege in te grijpen in het allerlaatste dat in Nederland nog niet geregeld is: de keuze om een gezin te stichten. Geen enkele zichzelf respecterende Nederlander zal zich dat recht laten ontnemen.


Waarom dan wel in ontwikkelingslanden? Van der Ven heeft nog niet door dat het milieu slechts een dekmantel is voor de door het Westen opgelegde - en naar racisme en neokolonialisme riekende - bevolkingsprogramma's. In een wereldeconomie waar 4 van de vijf baby's die geboren worden niet-blank is, dreigt de machtspositie van de rijke westerse landen - met name Amerika - te worden ondermijnd.


Van der Vens' stellingname en al haar voorbeelden gaan uit van de ontkenning van de rechten van het individu. Blijkbaar heeft zij niets geleerd van de totalitaire ideologieën en regimes waar de 20e eeuw rijk aan is geweest.